Το Εργαστήριο Σημειωτικής της Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ και το ΔΠΜΣ Σημειωτική, Πολιτισμός και Επικοινωνία σας προσκαλούν την Πέμπτη 26.5.2022, στις 18.30, στη διάλεξη της Ελευθερίας Δημητρομανωλάκη, Μεταδιδακτορικής Ερευνήτριας του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με θέμα "Κινηματογραφική Διασκευή: Πολιτισμικοί κώδικες και σημειακές αλληλεπιδράσεις".
Η διάλεξη θα δοθεί μέσω της πλατφόρμας Join Zoom Meeting
https://authgr.zoom.us/j/92505289585?pwd=bjJBSG5YeTAxenZ1N1NUaUFCcEI1QT09
Meeting ID: 925 0528 9585
Passcode: 119976
Περίληψη της διάλεξης:
Η φιλμική διασκευή λογοτεχνικού έργου - πεζογραφικού ή θεατρικού - συγκροτείται μέσα από την αναδιάρθρωση του προγενέστερου κειμένου στο επίπεδο της μυθοπλασίας και της ενδογενούς του μύθου πλοκής.
Ο Metz έχει αναδείξει πως η αφηγηματικότητα αποτελεί τον οντολογικό ιστό για κάθε είδος μυθοπλασίας, ανεξαρτήτως των διαφοροποιημένων σημειακών παραμέτρων που αλλάζουν από τέχνη σε τέχνη, ανάλογα με τα μέσα που ανά περίπτωση χρησιμοποιεί, στη βάση των πολιτισμικών της κωδίκων στη διαχρονία (cultural codes and specialized codes). (Metz, 1991: 112-114)
Στη βάση αυτή, η παρούσα ομιλία στοχεύει ν’ αναλύσει τις συγκλίσεις και τις αποκλίσεις που εμφανίζουν οι διακειμενικές σχέσεις των τεχνών κατά τη φιλμική διασκευή. Ο κοινός αφηγηματικός τόπος που συνδέει πεζογραφία, θεατρικό έργο και παράσταση, σενάριο και ταινία μεταξύ τους είναι ο μύθος όπως αποτυπώνεται σε θεματικά μοτίβα, πράξεις, συγκρούσεις, πρόσωπα, καταστάσεις και χωρόχρονο, ανεξαρτήτως της σημειακής διαφοροποίησης από μέσο σε μέσο. Παράλληλα όμως, ετούτη η σημειακή διαφοροποίηση καθιστά συναρπαστική και σημαίνουσα τη σχέση διαφορετικών τεχνών, υπό τον κοινό παρανομαστή της μυθοπλασίας.
Έτσι, η παρούσα ομιλία παραθέτει συγκριτικά τα σημεία και τους αφηγηματικούς τρόπους στα: Πεζογραφικό, Θεατρικό έργο / Παράσταση, Σενάριο, Κινηματογραφικό φιλμ.
Η επισκόπηση των αφηγηματικών τρόπων και των σημειακών παραμέτρων θ’ αναδείξει τις ισχυρές συγκλίσεις, με ιδιαίτερη εστίαση:
- στη σχέση του κινηματογράφου με τη λογοτεχνία ως προς τις χρονικές δομές
- στη σχέση του κινηματογράφου με το θέατρο ως προς τις χωρικές δομές
- στη γειτνίαση του σεναρίου με το θεατρικό έργο ως προς τη μορφή του κειμένου και το γλωσσικό κώδικα.
Για την παρούσα διακειμενική προσέγγιση της διασκευής θ’ αξιοποιηθούν και θα δειχθούν σκηνές από την ταινία:
«Το ταγκό των Χριστουγέννων» (2011) του Νίκου Κουτελιδάκη, σε σενάριο Βαγγέλη Νάση.
Αποτελεί διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Γιάννη Ξανθούλη (πρώτη έκδοση 2003, εκδ. Καστανιώτη).
